تیمور بختیار (زاده ۱۲۹۳ شهرکرد - درگذشته ۱۳۴۹ دیاله) اولین رئیس ساواک در حکومت پهلوی و از شرکت کنندگان کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ بود. تیمور بختیار دیرتر در گروه نظامیانی بود که دکتر محمد مصدق را، محاکمه و محکوم به حبس کردند، و حکم اعدام برای دکتر حسین فاطمی، وزیر خارجه مصدق صادر کردند. وی همچنین بسیاری از افسران ارتش ایران را شکنجه کرد، برخی از اینان زیر شکنجه کشته شدند.
زندگی
تیمور بختیار در جریان جنگ اول جهانی، در ۱۲۹۳ ش. در چهارمحال بختیاری چشم به جهان گشود. پدرش فتحعلی خان بختیاری از خوانین بزرگ بختیاری بود. تیمور تحصیلات خود را تا سیکل در اصفهان گذراند و سپس همراه با پسر عمویش شاپور بختیار برای ادامه تحصیل به بیروت رفت. وی سپس راهی فرانسه شد و در مدرسه نظامی سن سیر تحصیل کرد و دوسال بعد این مدرسه را با درجه ستوان دومی ترک کرد و به ایران بازگشت. تیمور پس از مدتی برای ادامه خدمت به زاهدان منتقل شد. مقارن جنگ دوم جهانی وی به اصفهان منتقل شد و سپس در ۱۳۲۱ با درجه سروانی به تهران بازگشت و در ۱۳۲۵ ش. به فرماندهی یک هنگ رسید. وی در جریان جنگ دوم جهانی از جمله افرادی بود که علیه دولت پیشه وری در آذربایجان مبارزه کرد، پس از این جنگها تیمور نشان و درجه سرهنگی گرفت و در ۱۳۲۹ رییس ستاد لشکر گارد شاهنشاهی شد.
تیمور بختیار در کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ در سرکوب طرفداران مصدق نقش فعالی ایفا کرد و دو روز پس از کودتا به فرماندهی لشکر ۲ زرهی رسید و روز پنجم دی ماه همان سال فرماندار نظامی تهران شد.
تیمور بختیار در اول مهر ۱۳۳۵ به درجه سرلشکری رسید، سوم مهر همان سال معاون نخست وزیر و رئیس سازمان امنیت و اطلاعات کشور شد و در ۱۳۳۸ به درجه سپهبدی ارتقاء یافت. وی در ۲۴ اسفند ۱۳۳۹ با انتصاب سرلشکر پاکروان به ریاست ساواک، برکنار شد و در اول مهر ماه سال .۱۳۴ بازنشسته شد و در ششم بهمن همان سال ایران را ترک کرد.
بختیار درعراق به فعالیت علیه حکومت پهلوی پرداخت او قبل از عزیمت به عراق درشهر قم مخفیانه با خمینی دیدار کرده بود. بختیار در دادگاه عالی شماره یک دادرسی ارتش غیاباً محاکمه و به اعدام محکوم شد. او یک بار در لبنان به جرم حمل غیر مجاز سلاح دستگیر و به نه ماه حبس محکوم گردید. در همین زمان دولت ایران خواستار استرداد او شد که عدم انجام این امر، به علت تابعیت جدید عراقی او، موجب قطع روابط دو کشور شد.
سرانجام در ۱۶ مرداد ۱۳۴۹ توسط یکی از دوستان مورد اعتماد خود که از تطمیع شدگان ساواک بود، در یک شکارگاه منطقه دیاله، نزدیک بغداد ترور شد. ضارب براساس اسناد ساواک شخصی ارمنی به نام الگن ماطاوسیان با نام مستعار «فرهنگ» بود. وی ۴۸ ساعت پس از ترور توسط ماموران عراقی دستگیر، شکنجه و نهایتاً اعدام شد.
شخصیت بختیار
حسن علوی کیا در مورد او میگوید: «بختیار خصوصیات مردانگی و جوانمردی داشت. یک افسر بسیار شجاع و جسور بود... یک مرد خانزاده و لوطی و باگذشت و فوق العاده دست و دل باز و وطن پرست و جاه طلب. برای از بین بردن دشمنش از هیچ چیز مضایقه نمیکرد... آدم منطقی و وطن پرستی بود... در جلسات بینالمللی و کنفرانسهای ۳ جانبه با ترکیه و اسرائیل و ایران... آدم خوشش میآمد و خوشحال میشد از آن شخصیت و پرستیژ قابل قبول بختیار... تا روزی که سر کار بود نسبت به شاه وفادار و علاقهمند به مملکت بود...»
سیاست
تیمور بختیار در کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ در سرکوب طرفداران مصدق نقش فعالی ایفا کرد و دو روز پس از کودتا به فرماندهی لشکر ۲ زرهی رسید. او پادگان مرکز ۲ زرهی را به مرکزی برای شکنجه تبدیل کرد. در این محل با انداختن خرسهای تربیت شده به سلول زنان و دختران به آزار و اذیت مخالفان میپرداختند.مهدی بازرگان در این مورد میگوید:«خودم در زندان لشکر ۲ زرهی خرسی را که در حمام مخروبه و تاریک به جان دخترها میانداختند، دیده بودم»